Położenie. Wieś siedziba gminy, 10 km na pd. – zach. od Brzozowa.

Historia. Kościół p.w. Wniebowzięcia Matki Boskiej i Świętego Michała Archanioła z 2 poł. XV w. Badania dendronochronologiczne wykonane przez Marka Krąpca z 2000 r., określiły wiek budowli na ok. 1460 r. Jest to największy drewniany kościół konstrukcji zrębowej w Europie, należy także do jednej z najstarszych tego typu budowli. Wieża, podcienia i wieżyczka na sygnaturkę dobudowane ok. 1624 r. w trakcie gruntownego remontu po uszkodzeniach w czasie najazdu tatarskiego. Ponownie przebudowany w poł. XVIII w. z dobudową kaplicy p.w. MB Bolesnej, fundacji rodziny Urbańskich. Liczne remonty przeprowadzone w latach 1699, 1720, 1784 – 89 (przebudowa dachu i stropów i zamalowanie pierwotnej polichromii) i 1864 r. W k. XIX w. wykonano nową polichromię. Remontowany również po znacznych uszkodzeniach w czasie obu wojen w 1915 i po 1944 r. W 1955 r. pod tynkiem odkryto zachowaną polichromię, uważana za najstarszą polichromię figuralną w europie przez Jerzego Gadomskiego. W 1958 r. rozpoczęto prace konserwatorskie, kontynuowane przez Wojciecha Kurpika, które zakończyły się w 2000 r. Ponownie święcony 11.11.2000 r. Wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO w dniu 3 lipca 2003 r. W 2004 r. konserwacja prospektu organowego przez firmę ''Renowacja'' Eugeniusza Grochali.

Budowa i wyposażenie. Kościół drewniany, jednonawowy konstrukcji zrębowej. Orientowany, zbudowany w stylu gotyckim z drewna jodłowego i modrzewiowego. Mniejsze prezbiterium od nawy, zamknięte trójbocznie z boczną zakrystią. Wieża o wysokości 25 m konstrukcji słupowo – ramowej, o zwężających się ścianach ku górze z izbicą i kruchtą w przyziemiu. Zwieńczona dachem namiotowym i barokowym, cebulastym hełmem z latarnią. Do nawy od północy przylega kaplica i skarbczyk. Stromy dach jednokalenicowy, kryty gontem z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę. Zwieńczoną cebulastym, blaszanym hełmem z latarnią. Cały kościół otoczony sobotami wspartym na drewnianych słupach. Unikatowe są zakończenia wsporników w kształcie głowy w prezbiterium. Z boku bardzo ciekawy portal gotycki z misternymi okuciami drzwi. Wewnątrz stropy płaskie, w prezbiterium z fasetą, w nawie z zaskrzynieniami wspartymi na słupach. Ściana tęczowa o prostokątnym wykroju z belką z krucyfiksem. Chór muzyczny wsparty na dwóch słupach, o prostej linii parapetu z prospektem organowym o 9 głosach z XVII w. Podłoga z desek drewnianych. Zachowane gotyckie portale. Bardzo cenna późnogotycka polichromia figuralno – ornamentalna z 1494 r. ze scenami Męki Pańskiej, męczeństwem Świętego Stanisława, Koronacji MB i wizerunkiem Świętego Michała Archanioła w prezbiterium. W nawie sceny Genesis (mi. Stworzenia Adama, Wypędzenie z Raju, Ofiary Abrahama, Ofiary Kaina i Abla i Kaina zabijającego Abla) i postacie Świętych: monumentalna postać Świętego Krzysztofa przenoszącego nad wodą Dzieciątko Jezus i Święci: Helena, Maria Magdalena, Małgorzata, Zofia, Andrzej i Erazm. Pod chórem Chusta Świętej Weroniki i męczeństwo Świętego Sebastiana. Uzupełnieniem scen figuralnych są dekoracyjne draperie i ornamenty roślinne. Na stropie nawy polichromię zrekonstruowano w 2000 r. na podstawie odnalezionych 11 polichromowanych desek przez profesora Jerzego Gadomskiego. Chrystus w otoczeniu aniołów z motywami roślinnymi. Polichromia jest największym przykładem malarstwa ściennego z końca XV w. zachowana w Polsce. Najstarsze są malowane krzyże konsekracyjne datowane, na co najmniej 1 poł. XV w. Fragmenty polichromii z XIX w. w prezbiterium o charakterze barokowym i stylu rokokowym w kaplicy – przedstawienie Matki Bolesnej. Ołtarz główny barokowy z k. XVII w. Cztery rokokowe ołtarze boczne z 2 poł. XVIII w. W kaplicy kopia gotyckiej rzeźby z p. XV w. MB Bolesnej – Pieta (oryginał przeniesiony do nowego kościoła) ukoronowanej przez papieża Jana Pawła II w 1997 r. Kamienna chrzcielnica z XVI w. z drewnianą pokrywą w stylu barokowym. Duży barokowy krucyfiks. Pod prezbiterium znajduje się murowana krypta. Obok świątyni drewniany spichlerz plebański. Kościół otoczony ogrodzeniem drewnianym z lat 80 XX w., z daszkiem gontowym i bramką.

Także warto zobaczyć. Dwór z XVII w., oraz kościół murowany.

Literatura. [7][14][39]

Strona główna